Terapia pedagogiczna

Terapia pedagogiczna to proces długotrwałych oddziaływań, szereg całościowych działań o charakterze pedagogicznym, nastawionych na pomoc dziecku, niwelowanie trudności, przyczyn i objawów niepowodzeń szkolnych, nastawionych na eliminowanie ujemnych konsekwencji, podwyższanie samooceny i motywacji do dalszego działania, do obowiązków szkolnych. Terapia ta dąży do wszechstronnego rozwoju zdolności poznawczych i percepcyjno-motorycznych.

Czy to dysleksja, czyli specyficzne trudności w czytania, czy dysgrafia, czyli specyficzne trudności w opanowaniu kaligraficznego pisma, czytelnego, o niskim poziomie graficznym, czy dysortografia, czyli specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, w szczególności pod względem ortograficznym, czy też dyskalkulia, czyli trudności z liczeniem, generalnie z opanowaniem materiału z matematyki, wymagają specjalistycznej terapii – terapii pedagogicznej.

Your content goes here. Edit or remove this text inline or in the module Content settings. You can also style every aspect of this content in the module Design settings and even apply custom CSS to this text in the module Advanced settings.

Terapia pedagogiczna - co to jest?

Dzieci mające specyficzne trudności w uczeniu się potrzebują rzecz jasna specjalistycznej terapii aby móc lepiej funkcjonować tak w środowisku szkolnym, szczególnie edukacyjnym, jak i domowo-społecznym. Żeby jako dziecko w wieku szkolnym było w stanie doganiać pod każdym względem swoich zdrowych rówieśników, a w życiu dorosłym mogło brać żywy udział w życiu towarzyskim i odnajdywało się w robieniu bieżących opłat, np. za mieszkanie, nie bać się urzędów, banków, czy sądów i podpisywać różnego rodzaju umowy ze zrozumieniem.

Terapia pedagogiczna to proces długotrwałych oddziaływań, szereg całościowych działań o charakterze pedagogicznym, nastawionych na pomoc dziecku, niwelowanie trudności, przyczyn i objawów niepowodzeń szkolnych, nastawionych na eliminowanie ujemnych konsekwencji, podwyższanie samooceny i motywacji do dalszego działania, do obowiązków szkolnych. Terapia ta dąży do wszechstronnego rozwoju zdolności poznawczych i percepcyjno-motorycznych.

Terapia pedagogiczna jest również zamiennie nazywana reedukacją, lub zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi. I jak pierwsza nazwa, stosowa nagminnie kiedyś jest nietrafnym sformułowaniem ponieważ oznacza uczenie się czegoś od nowa, po utracie możliwości np. spowodowanych utratą pamięci, a przecież jest to terapia mająca na celu nie uczenie czegoś od początku, tylko wspieranie w procesie trwającym, zastanym. Druga z kolei forma jest jak najbardziej trafna i można stosować ją zamiennie. Korekcja oznacza poprawę i usprawnianie, a kompensacja to wyrównywanie braków w umiejętnościach edukacyjnych dziecka.

Kto i jak często uczestniczy w zajęciach z terapii pedagogicznej?

Terapia pedagogiczna jest szczególnie ważna na początku kariery szkolnej dziecka. Brak osiągnięć w nauce często wiąże się z trudnościami w czytaniu, pisaniu czy liczeniu. Dlatego nauka czytania i nauka pisania często wchodzą w zakres zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Terapia pedagogiczna obejmuje dzieci:

  • dzieci o nieharmonijnym rozwoju
  • dzieci przedszkolnych z grup ryzyka dysleksji, czyli dzieci, które nie osiągnęły gotowości do czytania i pisania
  • dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi
  • dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi
  • dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej
  • dzieci z niepełnosprawnością intelektualną
  • dzieci ze specyficznymi trudności w opanowaniu umiejętności:
    • czytania – dysleksja
    • dobrego poziomu graficznego pisma – dysgrafia
    • poprawnego pisania – dysortografia
    • matematyki – dyskalkulia
  • dzieci o obniżonej sprawności manualnej
  • dzieci z zaburzeniami orientacji w schemacie ciała i w przestrzeni
  • dzieci z zaburzoną koordynacją wzrokowo-słuchowo-ruchową
  • dzieci z opóźnionym rozwojem psychoruchowym
  • dzieci z zaburzoną lateralizacją
  • dzieci z zaburzoną koordynacją wzrokowo-słuchowo-ruchową
  • dzieci z opóźnionym rozwojem psychoruchowym
  • dzieci z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD)

 Trudności szkolne często towarzyszą trudnościom wychowawczym, zaburzeniom aktywności, zaburzeniom emocjonalnym i zaburzeniom relacji społecznych. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne stwarzają dzieciom z zakłóceniami rozwojowymi możliwość wyrównania braków.

Cele i zasady terapii pedagogicznej

Cele terapii to pedagogicznej to:

  • stymulowanie i usprawnianie rozwoju funkcji psychomotorycznych dziecka,
  • wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów,
  • eliminowanie niepowodzeń szkolnychoraz ich emocjonalnych konsekwencji,
  • dostrzeganie uzdolnień dziecka,
  • usuwanie przeszkód adaptacyjnych ucznia w środowisku szkolnym.

Zasady terapii pedagogicznej to:

  • indywidualizacja środków i metod oddziaływania korekcyjnego – dla każdego uczestnika zajęć dobierany jest indywidualny program, dostosowany do potrzeb i możliwości dziecka
  • powolne stopniowanie trudności w nauce czytania i pisania – przechodzenie do ćwiczeń bardziej złożonych po opanowaniu przez dziecko zadań łatwiejszych,
  • korekcja zaburzeń – ćwiczenie przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności,
  • kompensacja zaburzeń – łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych,
  • zachowanie systematyczności – zajęcia powinny odbywać się systematycznie,
  • ciągłość oddziaływania psychoterapeutycznego – zabiegom dydaktycznym powinna towarzyszyć pomoc psychologiczna.

Właściwa terapia pedagogiczna obejmuje ćwiczenie nauki pisania i czytania na materiale obrazkowo-literowym. Po zakończeniu terapii dziecko umie czytać, rozumie to, co czyta, przepisuje krótkie partie materiału i pisze z pamięci proste słowa. Efektywność pracy z dzieckiem zależy m.in. od natężenia zaburzeń, terapeuty i jego wiedzy specjalistycznej, intensywności terapii i czasu jej trwania.

Dziecko nie zdaje sobie często sprawy z własnych dysfunkcji, nie potrafi zatem sam sobie pomóc, nie jest w stanie samodzielnie podjąć decyzji o rozpoczęciu terapii pedagogicznej. To zadanie rodziców, ale i nauczyciela aby zawczasu zauważyć trudności i przeciwdziałać im. Najlepsza jest wczesna diagnoza, ale warto pamiętać, że pomocy należy udzielać w każdym wieku dziecka, najważniejsze jest dobre samopoczucie jego. Bardzo ważna jest systematyczność, obowiązkowość i intensywność oddziaływań terapeutycznych. Sprawdza się tu metoda „drobnych kroczków”, powoli, nie „podcinania skrzydeł” dziecku, eliminowanie frustracji dziecięcej, ocenianie nie za efekty, tylko za włożony wkład. Nie wolno zapomnieć również o atmosferze na zajęciach pełnej zaufania, akceptacji i pogody ducha.

Rola terapeuty pedagogicznego

Terapeuta pedagogiczny to osoba odpowiedzialna, profesjonalista, prowadząca dziecko na drodze terapii pedagogicznej. Współpracuje rzecz jasna z dzieckiem dyslektycznym, lecz również z jego rodzicami. Żadna terapia pedagogiczna nie ma sensu, jeżeli nie występuje ścisła współpraca na płaszczyźnie terapeuta – dziecko – rodzic. Jak wiele jest dzieci dotkniętych dysleksją, tak wiele jest ścieżek prowadzenia indywidualnej terapii pedagogicznej dostosowanej do potrzeb konkretnego przypadku. Stosuje się tu urozmaicone formy i metody pomocy, urozmaicone wieloma grami edukacyjnymi i programami komputerowymi przeznaczonymi dla dzieci dyslektycznych.

Techniki stosowane w terapii pedagogicznej

Podczas zajęć z terapii pedagogicznej ponadto stosuje się inne pokrewne elementy technik stymulujących rozwój umiejętności szkolny dziecka, np.:

  • elementy arterapii (terapia poprzez sztuki plastyczne), bajkoterapii (terapia poprzez czytanie mądrych, uczących bajek z przesłaniem, gdzie dziecko utożsamiając się z bohaterem, wie jak rozwiązywać własne słabości) i myzukoterapii (terapia poprzez słuchanie, obcowanie z muzyką, nie tylko poważną lecz po prostu każdą), czy choreoterapii ( terapia poprzez ruch swobodny, taniec dowolny lub kierowany),
  • Kinezjologia Edukacyjna, metoda Dennisona, metoda nie przez wszystkich specjalistów lubiana, trochę zapomniana przez jednych, odchodząca do lamusa, lecz pewne elementy każdy profesjonalista wykorzystuje np. w czasie przerwy w zajęciach, np. kręcenie ręką w powietrzu, lub długopisem na kartce papieru „leniwych ósemek”, czyli leżących ósemek, stymulujących odpowiednio do działania obie półkule mózgowe, poprzez przekraczanie linii środkowej ciała,
  • elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, czyli prostych ćwiczeń służących do poznanie samego siebie i własnego ciała, ćwiczeń na budzenie współdziałania w parze w grupie, jeżeli terapia nie jest indywidualna,
  • elementy Integracji Sensorycznej, czyli ćwiczenie wszystkich naszych zmysłów, naszego napięcia ciała, jego wiotkości, lub napięcia mięśniowego,

nie może zabraknąć w każdej terapii pedagogicznej miejsca na chwilę relaksu, odpoczynku, dlatego są tu wykorzystywane różnego rodzaju techniki relaksacyjne.