Dzieci mające specyficzne trudności w uczeniu się potrzebują rzecz jasna specjalistycznej terapii aby móc lepiej funkcjonować tak w środowisku szkolnym, szczególnie edukacyjnym, jak i domowo-społecznym. Żeby jako dziecko w wieku szkolnym było w stanie doganiać pod każdym względem swoich zdrowych rówieśników, a w życiu dorosłym mogło brać żywy udział w życiu towarzyskim i odnajdywało się w robieniu bieżących opłat, np. za mieszkanie, nie bać się urzędów, banków, czy sądów i podpisywać różnego rodzaju umowy ze zrozumieniem.

Terapia pedagogiczna to proces długotrwałych oddziaływań, szereg całościowych działań o charakterze pedagogicznym, nastawionych na pomoc dziecku, niwelowanie trudności, przyczyn i objawów niepowodzeń szkolnych, nastawionych na eliminowanie ujemnych konsekwencji, podwyższanie samooceny i motywacji do dalszego działania, do obowiązków szkolnych. Terapia ta dąży do wszechstronnego rozwoju zdolności poznawczych i percepcyjno-motorycznych.

Terapia pedagogiczna jest również zamiennie nazywana reedukacją, lub zajęciami korekcyjno-kompensacyjnymi. I jak pierwsza nazwa, stosowa nagminnie kiedyś jest nietrafnym sformułowaniem ponieważ oznacza uczenie się czegoś od nowa, po utracie możliwości np. spowodowanych utratą pamięci, a przecież jest to terapia mająca na celu nie uczenie czegoś od początku, tylko wspieranie w procesie trwającym, zastanym. Druga z kolei forma jest jak najbardziej trafna i można stosować ją zamiennie. Korekcja oznacza poprawę i usprawnianie, a kompensacja to wyrównywanie braków w umiejętnościach edukacyjnych dziecka.

Terapia pedagogiczna jest szczególnie ważna na początku kariery szkolnej dziecka. Brak osiągnięć w nauce często wiąże się z trudnościami w czytaniu, pisaniu czy liczeniu. Dlatego nauka czytania i nauka pisania często wchodzą w zakres zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Terapia pedagogiczna obejmuje dzieci:

• dzieci o nieharmonijnym rozwoju
• dzieci przedszkolnych z grup ryzyka dysleksji, czyli dzieci, które nie osiągnęły gotowości do czytania i pisania
• dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi
• dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi
• dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej
• dzieci z niepełnosprawnością intelektualną
• dzieci ze specyficznymi trudności w opanowaniu umiejętności:
  • czytania – dysleksja
  • dobrego poziomu graficznego pisma – dysgrafia
  • poprawnego pisania – dysortografia
  • matematyki – dyskalkulia
• dzieci o obniżonej sprawności manualnej
• dzieci z zaburzeniami orientacji w schemacie ciała i w przestrzeni
• dzieci z zaburzoną koordynacją wzrokowo-słuchowo-ruchową
• dzieci z opóźnionym rozwojem psychoruchowym
• dzieci z zaburzoną lateralizacją
• dzieci z zaburzoną koordynacją wzrokowo-słuchowo-ruchową
• dzieci z opóźnionym rozwojem psychoruchowym
• dzieci z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD)

 Trudności szkolne często towarzyszą trudnościom wychowawczym, zaburzeniom aktywności, zaburzeniom emocjonalnym i zaburzeniom relacji społecznych. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne stwarzają dzieciom z zakłóceniami rozwojowymi możliwość wyrównania braków.

Cele terapii to pedagogicznej to:

• stymulowanie i usprawnianie rozwoju funkcji psychomotorycznych dziecka,
• wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów,
• eliminowanie niepowodzeń szkolnychoraz ich emocjonalnych konsekwencji,
• dostrzeganie uzdolnień dziecka,
• usuwanie przeszkód adaptacyjnych ucznia w środowisku szkolnym.

Zasady terapii pedagogicznej to:

• indywidualizacja środków i metod oddziaływania korekcyjnego – dla każdego uczestnika zajęć dobierany jest indywidualny program, dostosowany do potrzeb i możliwości dziecka
• powolne stopniowanie trudności w nauce czytania i pisania – przechodzenie do ćwiczeń bardziej złożonych po opanowaniu przez dziecko zadań łatwiejszych,
• korekcja zaburzeń – ćwiczenie przede wszystkim funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności,
• kompensacja zaburzeń – łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji niezaburzonych,
• zachowanie systematyczności – zajęcia powinny odbywać się systematycznie,
• ciągłość oddziaływania psychoterapeutycznego – zabiegom dydaktycznym powinna towarzyszyć pomoc psychologiczna.

Właściwa terapia pedagogiczna obejmuje ćwiczenie nauki pisania i czytania na materiale obrazkowo-literowym. Po zakończeniu terapii dziecko umie czytać, rozumie to, co czyta, przepisuje krótkie partie materiału i pisze z pamięci proste słowa. Efektywność pracy z dzieckiem zależy m.in. od natężenia zaburzeń, terapeuty i jego wiedzy specjalistycznej, intensywności terapii i czasu jej trwania.

Dziecko nie zdaje sobie często sprawy z własnych dysfunkcji, nie potrafi zatem sam sobie pomóc, nie jest w stanie samodzielnie podjąć decyzji o rozpoczęciu terapii pedagogicznej. To zadanie rodziców, ale i nauczyciela aby zawczasu zauważyć trudności i przeciwdziałać im. Najlepsza jest wczesna diagnoza, ale warto pamiętać, że pomocy należy udzielać w każdym wieku dziecka, najważniejsze jest dobre samopoczucie jego. Bardzo ważna jest systematyczność, obowiązkowość i intensywność oddziaływań terapeutycznych. Sprawdza się tu metoda „drobnych kroczków”, powoli, nie „podcinania skrzydeł” dziecku, eliminowanie frustracji dziecięcej, ocenianie nie za efekty, tylko za włożony wkład. Nie wolno zapomnieć również o atmosferze na zajęciach pełnej zaufania, akceptacji i pogody ducha.

Terapeuta pedagogiczny to osoba odpowiedzialna, profesjonalista, prowadząca dziecko na drodze terapii pedagogicznej. Współpracuje rzecz jasna z dzieckiem dyslektycznym, lecz również z jego rodzicami. Żadna terapia pedagogiczna nie ma sensu, jeżeli nie występuje ścisła współpraca na płaszczyźnie terapeuta – dziecko – rodzic. Jak wiele jest dzieci dotkniętych dysleksją, tak wiele jest ścieżek prowadzenia indywidualnej terapii pedagogicznej dostosowanej do potrzeb konkretnego przypadku. Stosuje się tu urozmaicone formy i metody pomocy, urozmaicone wieloma grami edukacyjnymi i programami komputerowymi przeznaczonymi dla dzieci dyslektycznych.

Podczas zajęć z terapii pedagogicznej ponadto stosuje się inne pokrewne elementy technik stymulujących rozwój umiejętności szkolny dziecka, np.:

• elementy arterapii (terapia poprzez sztuki plastyczne), bajkoterapii (terapia poprzez czytanie mądrych, uczących bajek z przesłaniem, gdzie dziecko utożsamiając się z bohaterem, wie jak rozwiązywać własne słabości) i myzukoterapii (terapia poprzez słuchanie, obcowanie z muzyką, nie tylko poważną lecz po prostu każdą), czy choreoterapii ( terapia poprzez ruch swobodny, taniec dowolny lub kierowany),
• Kinezjologia Edukacyjna, metoda Dennisona, metoda nie przez wszystkich specjalistów lubiana, trochę zapomniana przez jednych, odchodząca do lamusa, lecz pewne elementy każdy profesjonalista wykorzystuje np. w czasie przerwy w zajęciach, np. kręcenie ręką w powietrzu, lub długopisem na kartce papieru „leniwych ósemek”, czyli leżących ósemek, stymulujących odpowiednio do działania obie półkule mózgowe, poprzez przekraczanie linii środkowej ciała,
• elementy metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne, czyli prostych ćwiczeń służących do poznanie samego siebie i własnego ciała, ćwiczeń na budzenie współdziałania w parze w grupie, jeżeli terapia nie jest indywidualna,
• elementy Integracji Sensorycznej, czyli ćwiczenie wszystkich naszych zmysłów, naszego napięcia ciała, jego wiotkości, lub napięcia mięśniowego,

nie może zabraknąć w każdej terapii pedagogicznej miejsca na chwilę relaksu, odpoczynku, dlatego są tu wykorzystywane różnego rodzaju techniki relaksacyjne.