Wyobraź sobie świat, w którym każdy twój ruch, każde słowo i każdy gest są stale analizowane
– nie przez otoczenie, ale przez Ciebie samą.

Jak długo można patrzeć komuś w oczy? Czy wypowiedziane zdanie było zbyt krótkie, a może zbyt długie? Dlaczego wszyscy wokół wydają się znać zasady gry, których nikt Ci nigdy nie wyjaśnił?

Tak wygląda codzienność dla wielu autystycznych dziewcząt i kobiet – mistrzyń w sztuce ukrywania swojej prawdziwej natury. Są jak aktorki na scenie życia codziennego, grające role napisane przez społeczeństwo.  Ale za tę perfekcyjną grę płacą ogromną cenę: swoje zdrowie emocjonalne i psychiczne.

Ich historia to jednak nie tylko opowieść o zmaganiach. To historia niesamowitej siły, zdolności adaptacji
i kreatywności, które mogą nas wszystkich nauczyć, jak lepiej dostrzegać i akceptować różnorodność.

Autystyczne dziewczęta są jak kameleony – nie dlatego, że chcą, ale dlatego, że muszą. Maskowanie to nie tylko ukrywanie trudności, ale również ciągłe dostosowywanie się do społecznych standardów.

Przykład 1: Cisza w klasie

Anna, 10 lat, siedzi w klasie i rysuje, gdy nauczycielka prosi dzieci o podzielenie się swoimi pomysłami na projekt. Wydaje się spokojna, ale w środku przeżywa burzę. Zanim zdecyduje się zabrać głos, przemyślała każde słowo dziesiątki razy, aż w końcu rezygnuje. „Za dużo ryzyka” – myśli.

Przykład 2: Perfekcyjny strój

Kasia, 14 lat, zawsze ma na sobie idealnie dobrane ubrania. Jej koleżanki mówią: „Wyglądasz jak z katalogu!”. Ale Kasia nie dobiera ubrań z myślą o modzie. Jej codzienny strój to efekt godzin spędzonych na analizie, jak unikać krytyki.

Maskowanie jest wyczerpujące. Wymaga nieustannego monitorowania siebie i otoczenia. W dorosłym życiu prowadzi do wypalenia, poczucia pustki i braku tożsamości. To jak noszenie niewidzialnej zbroi, która z czasem staje się ciężarem nie do uniesienia.

Jednym z największych wyzwań dla autystycznych dziewcząt jest społeczne oczekiwanie, by były „jak inne”. Oczekiwanie, które niszczy ich poczucie własnej wartości i zmusza je do ciągłej adaptacji.

Stereotypy, które niszczą

• „Dziewczynki są empatyczne” – Gdy autystyczna dziewczynka nie okazuje emocji w typowy sposób, uznaje się ją za chłodną lub obojętną.
• „Dziewczynki są towarzyskie” – Gdy preferuje samotność, staje się obiektem niechęci lub wykluczenia.

Ale autyzm to nie brak emocji. To inny język, którym dziewczęta w spektrum często nie mają okazji się posługiwać, bo nikt ich tego języka nie próbuje nauczyć.

Dla wielu kobiet w spektrum autyzmu dorosłość to czas przebudzenia. Po latach maskowania zaczynają odkrywać, kim naprawdę są. To proces trudny, ale niezwykle wyzwalający.

Przykład: Ewa, 35 lat

Ewa spędziła lata, starając się być perfekcyjną pracowniczką, matką i żoną. Jej diagnoza w wieku 32 lat była dla niej jak katharsis. „Po raz pierwszy mogłam powiedzieć: jestem, jaka jestem. I to wystarczy”.

Autystyczne dziewczęta nie potrzebują litości ani zmieniania ich na siłę.
Potrzebują akceptacji, zrozumienia i przestrzeni do bycia sobą.

To nie lenistwo ani brak chęci. To walka o przetrwanie w świecie, który często nie rozumie ich języka.

Niech naszą misją będzie budowanie mostów zamiast murów. Bo każda dziewczynka – neurotypowa czy autystyczna – zasługuje na to, by być widziana i słyszana.

Cytaty i inspiracje

• Badania: Hull, Lai, Mandy (2020).
• Historie: Wywiady z kobietami w spektrum.
• Refleksje: Wieloletnie obserwacje pracy z autystycznymi dziewczętami.